Class 10th Sanskrit Set A Abhyas prashn ptr solutions 2023
कक्षा 10वी संस्कृत सेट (अ) अभ्यास प्रश्न पत्र 2023 का सम्पूर्ण हल
अभ्यास प्रश्न पत्र (सेट- अ) 2023
कक्षा 10वीं
विषय - संस्कृत
समय - 3 घण्टा पूर्णांक: 75
निर्देश :
(1)सर्वे प्रश्नाः अनिवार्याः !
(2)प्रश्नानां सम्मुखे अंकाः प्रदत्ताः !
1.उचितं विकल्पं चित्वा लिखत- 6
(क) 'मम' पदे विभक्तिः अस्ति -
i .द्वितीया
ii. तृतीया
iii. पञ्चमी
iv. षष्ठी
उत्तर- iv. षष्ठी
(ख) "रमा" शब्दस्य चतुर्थी विभक्तेः एकवचने शब्दरूपं भवति-
i.रमाम्
ii.रमया
iii. रमायै
iv. रमायाः
उत्तर- iii. रमायै
(ग) “राज्ञा" पदे विभक्तिः अस्ति -
i .द्वितीया
ii. तृतीया
iii.प्रथमा
iv चतुर्थी
उत्तर- ii. तृतीया
(घ) 'फलम्' पदे विभक्तिः अस्ति -
(i) प्रथमा
(ii) सप्तमी
(ii) तृतीया
(iv) चतुर्थी
उत्तर - (i) प्रथमा
(ङ) अधोलिखितेषु अव्ययम् अस्ति -
i.पुत्र
ii. सूत्र
iii. पत्र
iv. कुत्र
(च) अधोलिखितेषु अव्ययं न अस्ति -
(i)कदा
(ii) सदा
(iii) तदा
(iv) अजा
2. रिक्तस्थानानि पूरयत् -6
(क) 'अवदत् ' पदे …….धातुः अस्ति । (वद् / दत्)
(ख) 'गच्छामि' पदे….. पुरुषः अस्ति। (प्रथम पुरुषः / उत्तम पुरुषः)
(ग) पचन्तु पदे …...वचनम् अस्ति। (एकवचन / बहुवचन)
(घ) 'पिबेत्' पदे …...लकारः अस्ति (विधिलिङ् / लोट्)
(ड) 'पराजय' पदे …….उपसर्ग अस्ति (पर / परा)
(च) 'अधिकार' पदे…...उपसर्गः अस्ति। (अधि / अधिक)
3.युग्ममेलनं कुरूत -6
'क' 'ख'
(क) सज्जनः परोपकार
(ख) सः+अपि व्यञ्जन् सन्धिः
(ग) गुणसन्धिः विसर्गसन्धिः
(घ) घनश्यामः कार्यकुशलः
(ड) पीताम्बरः कर्मधारयः समासः
(च) तत्पुरुष समासः बहुब्रीहि समासः
4.अधोलिखित प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन / एकवाक्येन वा लिखत - 6
(क) ल्यप् प्रत्ययस्य एकम् उदाहरणं लिखत?
(ख) 'धनवान' पदे कः प्रत्ययः अस्ति?
(ग) 'वद्+ तुमुन्' इत्यस्य पदं कि भविष्यति
(घ) प्राणेभ्योऽपि कः रक्षणीयः ?
(ङ) कस्य शोभा एकेन राजहंसेन भवति ?
(च) बुद्धिमती कुत्र व्याघ्रं ददर्श ?
5. शुद्धवाक्यानां समक्षं "आम्" अशुद्धवाक्यानां समक्षं "न" इति लिखत - 6.
(क) 'पत्नी' शब्दस्य पर्यायः 'भार्या' भवति ।
(ख)'अधुना' पदस्य पर्याय: 'अत्र' भवति ।
(ग) 'सूर्योदयः' पदस्य विलोमः दिवसः अस्ति ।
(घ) 'शिव' पदस्य विलोमः 'अशिवः अस्ति ।
(ड़) दुर्बलं वृषभम् इत्यत्र दुर्बलं' विशेषणपदम् अस्ति ।
(च) 'क्रुद्धकृषक:' इत्यत्र क्रुद्धः विशेष्यपदम् अस्ति ।
6.कविः कुत्र सञ्चरणं कर्तुम् इच्छति?2
अथवा
मयूरः कथं नृत्यमुद्रायां स्थितः भवति ?
7.बुद्धिमती केन उपेता पितुगृहं प्रति चलिता?2
अथवा
कस्य शोभा एकेन राजहंसेन भवति ?
8.कुशलवयोः वंशस्य कर्ता कः?2
अथवा
पृथिव्याः स्खलनात् किं जायते?
9.मातुः अधिका कृपा कस्मिन् भवति ?2
अथवा
केन समः बन्धुः नास्ति ?
10.जननी कीदृशी भवति ?2
अथवा
जनः किमर्थं पदातिः गच्छति
11. रेखाङ्कितपदम् आधृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत (केचित् द्वे) 2
(क) सर्वे प्रकृतिमातरं प्रणमन्ति ।
(ख) त्वं मानुषात् विभेषि ।
(ग) मयूरस्य नृत्यं प्रकृतेः आराधना ।
12. अधोलिखितानि वाक्यानि कः कं प्रति कथयति (केचित् द्वे)।2
() भवान् कुत्रः भयात् पलायितः ।
(1) पुत्रस्य दैन्यं दृष्ट्वा अहं रोदिमि
(ii) वयस्य । अपूर्वं खलु नामधेयम्
13. प्रश्नपत्र समागतान् श्लोकान् विहाय स्वपाठ्यपुस्तकात् श्लोकद्वयं लिखत। 2
14. अधोलिखितानाम् अशुद्धकारक वाक्यानां शुद्धिः करणीयाः । (केचित् द्वे)2
i.श्रीरामं नमः
ii.वृक्षेण पत्र पतति ।
iii.पिता पुत्रस्य सह गच्छति ।
iv.छात्राः कन्दुकेन क्रीडति ।
15. प्रदत्तैः शब्दैः रिक्त स्थानपूर्ति कुरुत - ( केऽपिचत्वारः) ( अत्र, सदा, विद्यया अहिभुक् पादध्वनिना) 2.
(क) …... समयस्य सदुपयोगः करणीयः ।
(ख) मयूरः.. ..इति नाम्ना अपि ज्ञायते
(ग) चौरस्य ..... ...प्रबुद्धः अतिथिः ।
(घ) जीवनं दुर्वहम् अस्ति ।
(ड.) ......बिना जीवनं नास्ति
16.अधोलिखितानि वाक्यानिकथाक्रमानुसारेण योजयत् ।
(i.) तयोः बलीवर्दयोः एकः शरीरेण दुर्बलः आसीत् ।
(ii) कश्चित् कृषकः बलीवर्दाभ्यां क्षेत्रकर्षणं कुर्वन्नासीत् ।(iii) लोकानां पश्यताम् एव सर्वत्र जलोपप्लवः सञ्जातः ।
(iv) भो वासव! पुत्रस्य दैन्यं दृष्ट्वा अहं रोदिमि ।
17. निर्देशानुसारं वाच्य परिवर्तनं कुरुत - ( केऽपि द्वे)
(i) अहं पुस्तकं पठामि । (कर्मवाच्ये परिवर्तनं कुरुत)
(ii) रामेण बालकाः दृश्यन्ते । ( कर्तृवाच्ये परिवर्तनं कुरुत)
(iii) सः ग्रामं गच्छति (कर्मवाच्ये परिवर्तनं कुरुत)
18 अधोलिखित गद्यांश पठित्वा प्रश्नाम् उत्तराणि संस्कृत लिखत। 3
कश्चन निर्धनोजन भूरि परिश्रम किचिदवित्तमुपार्तिवान् तेन वित्तेन स्वपुत्रम एकस्मिन महाविद्यालय प्रवेश दापयितुं सफलो जात:। तत्तनय: तत्रैव छात्रावासे निवसन अध्ययने संलग्न समभूत्। एकदा स पिता तनुजस्य रूग्णतामाकार्ण्य व्याकुल जात पुत्रं द्रष्टुं च प्रस्थितः।
i. निर्धन जन : कथं वित्त उपार्जितवान ?
ii तत्तनय: कुत्ते निवसन अध्ययने संलग्न समभूत्
iii. पिता कस्य रुग्णताना व्याकुलो जात:?
ये भी पढ़ें
👉Class 10th Sanskrit abhyas prashn ptr solutions 2023
👉 Class 10th math Abhyas prashn ptr full solutions 2023
